هاشم اندیشه؛ احمد عابدی؛ سکینه گنج خانلو
دوره 4، شماره 3 ، پاییز 1399، صفحه 1-10
چکیده
مقدمه: با توجه به شیوع کرونا ویروس و مقابله جدی با آن، اسلام آخرین دین الهی و کامل‌ترین آن، که همه آن چه بشر برای تعالی و رشد خویش در طول زندگی بدان نیازمند است، در اختیارش می‌نهد. مراقبت معنوی به زندگی انسان معنا می‌بخشد و انسان را به هدفی عالی رسانده و حلال مشکلات و برطرف کننده نارسایی‌ها در نظام خانواده و اجتماع است. هدف این مقاله ...
بیشتر
مقدمه: با توجه به شیوع کرونا ویروس و مقابله جدی با آن، اسلام آخرین دین الهی و کامل‌ترین آن، که همه آن چه بشر برای تعالی و رشد خویش در طول زندگی بدان نیازمند است، در اختیارش می‌نهد. مراقبت معنوی به زندگی انسان معنا می‌بخشد و انسان را به هدفی عالی رسانده و حلال مشکلات و برطرف کننده نارسایی‌ها در نظام خانواده و اجتماع است. هدف این مقاله بررسی نگرش مراقبت معنوی در کرونا می‌باشد.روش کار: پژوهش حاضر بر موضوع نگرش مراقبت معنوی در کرونا متمرکز است که با جمع‌آوری اطلاعات از روش فیش‌برداری و مطالعه منابع کتابخانه‌ای و توصیفی- تحلیلی استفاده شده است ونخست به کمک کتب لغت شناسان فارسی و عربی و کتب تخصصی به تعریف معنویت، مراقبت، مراقبت معنوی وکرونا پرداخته می شود.یافته ها و نتایج: رابطه زندگی باهدف،حیات طیبه، توکل و ایمان قلبی بردباری و خویشتن‌داری،مهرورزی و همدلی با نگرش های مراقبت معنوی در کرونا مورد بررسی قرار می گیرد که موجب سعادت دنیوی و اخروی انسان می شود.نتیجه گیری: لازم است، انسان برای دستیابی به مراقبت معنوی در کرونا، بینش خود را در باب خود، خدا و فلسفه آفرینش تصحیح و اصلاح نماید، تا در مسیر الهی به سعادت، در ایمان به باور، در مخاصمات به حق، در تنگ‌دستی به شکر، در بیماری به سلامت، در تهذیب‌نفس به تزکیه و در طلب علم و دانش به تقوا نائل آید.
معصومه جداری؛ علی نقی اقدسی؛ مرضیه علیوندوفا
دوره 4، شماره 3 ، پاییز 1399، صفحه 11-28
چکیده
چکیده: هدف از تحقیق حاضر، بررسی اثربخشی مداخلۀ مبتنی بر ابعاد روانشناختی و معنوی در ارتقاء بهبود اضطراب وجودی و بهزیستی معنوی با توجه به نقش تعدیل‌کنندگی معرفت اندیشی است. طرح تحقیق از نوع نیمه آزمایشی با پیش آزمون و پس‌آزمون و دارای گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه زوجین (زن و مرد) شهر تبریز بود که به مراکز مشاوره ...
بیشتر
چکیده: هدف از تحقیق حاضر، بررسی اثربخشی مداخلۀ مبتنی بر ابعاد روانشناختی و معنوی در ارتقاء بهبود اضطراب وجودی و بهزیستی معنوی با توجه به نقش تعدیل‌کنندگی معرفت اندیشی است. طرح تحقیق از نوع نیمه آزمایشی با پیش آزمون و پس‌آزمون و دارای گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه زوجین (زن و مرد) شهر تبریز بود که به مراکز مشاوره شهر تبریز جهت بهبود و بهکارگیری آموزه های دینی در زندگی زناشویی مراجعه کردند. در ابتدا با به کارگیری پرسشنامه معرفت دینی، تعداد 200 زوج مراجعه‌کننده به مرکز مشاوره سعادت (از نظر سطوح بالا و پایین معرفت اندیشی) به شیوه هدفمند غربالگری شده و از این تعداد، 60 نفر زوج، 30 زوج به عنوان گروه کنترل (15 نفر حائز معرفت اندیش بالا و 15 نفر حائز معرفت اندیشی پایین) و 30 زوج دیگر به عنوان گروه آزمایش (15 نفر حائز معرفت اندیش بالا و 15 نفر حائز معرفت اندیشی پایین) انتخاب شدند. سپس 8 جلسه آموزشی برای گروه آزمایشی اجرا شد و گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکرد. ابزارهای جمع‌آوری اطلاعات عبارتند از مقیاس اضطراب وجودی گود (1974)، پرسشنامه بهزیستی معنوی و پرسشنامه معرفت دینی. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش کوواریانس عاملی چند متغیره استفاده شد. یافته‌ها نشان داد مداخلۀ مبتنی بر ابعاد روان-شناختی و معنوی بر اضطراب وجودی مؤثر است.کلیدواژه‌ها: مداخلۀ مبتنی بر ابعاد روانشناختی و معنوی، اضطراب وجودی، بهزیستی معنوی، سطوح معرفت دینی
هادی جعفریان؛ حیدر امیرپور؛ محمدصادق جمشیدی راد؛ عباس نظیفی
دوره 4، شماره 3 ، پاییز 1399، صفحه 29-38
چکیده
زمینه: یکی از چالشهای نظام‌‌های حقوقی در مقوله پیشگیری از وقوع جرم، کم‌توجهی به سلامت و تربیت عقلانی در افراد بزهکار است که با بهره‌گیری از تدابیر تربیتی موجود در منظومه فکری اسلام می‌توان در مواجهه با این چالش، گام‌های موثری برداشت با عنایت به این که منابع اسلامی(فقه شیعه)، از جمله قرآن کریم و روایات معصومین حاوی دستورات بنیادی ...
بیشتر
زمینه: یکی از چالشهای نظام‌‌های حقوقی در مقوله پیشگیری از وقوع جرم، کم‌توجهی به سلامت و تربیت عقلانی در افراد بزهکار است که با بهره‌گیری از تدابیر تربیتی موجود در منظومه فکری اسلام می‌توان در مواجهه با این چالش، گام‌های موثری برداشت با عنایت به این که منابع اسلامی(فقه شیعه)، از جمله قرآن کریم و روایات معصومین حاوی دستورات بنیادی در موضوع جرم شناختی و پیشگیری از وقوع آن می‌باشد؛ هدف از نگارش این مقاله، تبیین الگوی تربیت عقلانی مطابق با منابع شرعی در زمینه پیشگیری از جرم و اصلاح رویکرد رفتاری جامعه و بررسی نقش آن در فرایند پیشگیری از وقوع جرم و تحقق امنیت می‌باشد. روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، پیمایشی است. ابزار گردآوری اطلاعات، کتابخانه‌ای و میدانی از طریق پرسشنامه محققساخته می‌باشد که روایی آن از سوی خبرگان و با در نظر گرفتن بار عاملی سوالات و پایایی آن از طریق آزمون آلفا کرونباخ تایید شد. جامعه آماری پژوهش حاضر، شامل کلیه افرادی (316 نفر) است که در بازه زمانی سه ماه چهارم 1397، از طریق مراجع کیفری در شهرستان شهرکرد مجرم شناخته شده که به روش سرشماری مورد بررسی قرار گرفته‌اند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون‌های رگرسیون گام به گام، آزمون همبستگی پیرسون و آزمون فریدمن استفاده گردید که به این منظور نرم‌افزار spss به کارگیری شد.
ترگل مرادحاصلی؛ جواد خلعتبری
دوره 4، شماره 3 ، پاییز 1399، صفحه 39-60
چکیده
هدف از این پژوهش مقایسه اثربخشی درمان مثبت‌نگر با درمان متمرکز بر شفقت بر خودارزشمندی، بهزیستی، مسئولیت‌پذیری و خودمراقبتی بیماران مبتلا به سرطان پستان بود. شرکت‌کنندگان در این پژوهش 45 نفر از زنان مبتلا به سرطان پستان در بیمارستان شهدای تجریش بوده‌اند که در 3 گروه 15 نفره (گروه آزمایش اول، آزمایش دوم و کنترل) به‌صورت تصادفی تقسیم ...
بیشتر
هدف از این پژوهش مقایسه اثربخشی درمان مثبت‌نگر با درمان متمرکز بر شفقت بر خودارزشمندی، بهزیستی، مسئولیت‌پذیری و خودمراقبتی بیماران مبتلا به سرطان پستان بود. شرکت‌کنندگان در این پژوهش 45 نفر از زنان مبتلا به سرطان پستان در بیمارستان شهدای تجریش بوده‌اند که در 3 گروه 15 نفره (گروه آزمایش اول، آزمایش دوم و کنترل) به‌صورت تصادفی تقسیم و جایگزین شدند. گروه آزمایش اول تحت مداخله آموزش درمان متمرکز بر شفقت در 8 جلسه 60 دقیقه‌ای طی 28 روز تحت آموزش قرار گرفتند. گروه آزمایش دوم نیز در 10 جلسه 60 دقیقه‌ای طی مدت‌زمان 35 روز تحت مداخله درمان مثبت‌نگر قرار گرفتند. در این فاصله گروه کنترل هیچ‌گونه مداخله‌ای دریافت نکرد. داده‌های به‌دست‌آمده با استفاده از آزمون‌های تحلیل واریانس چندمتغیره و تک‌متغیره بررسی شد. یافته‌ها نشان داد بین اثربخشی درمان مثبت‌نگر و درمان متمرکز بر شفقت بر بهزیستی روانشناختی تفاوت معناداری وجود ندارد. بین اثربخشی درمان مثبت‌نگر و درمان متمرکز بر شفقت بر خودارزشمندی تفاوت معناداری وجود دارد. بین اثربخشی درمان مثبت‌نگر و درمان متمرکز بر شفقت بر مسئولیت‌پذیری تفاوت معناداری وجود ندارند. بین میانگین نمرات پس‌آزمون خودمراقبتی بین سه گروه تفاوت معناداری وجود دارد؛ بنابراین پیشنهاد شد مداخلات گروه‌درمانی مثبت‌گرا و همچنین شفقت‌ورزی در کنار کاردرمانی مورد توجه بیشتری قرار بگیرد. ضمن آن‌که بهکارگیری از مربیان مجرب و کارآزموده در این نوع حوزه‌های آموزش مداخلاتی در نظر گرفته شود.
رضا فراشبندی؛ زهره سعادتمند؛ مریم براتعلی؛ سید ابراهیم میرشاه جعفری
دوره 4، شماره 3 ، پاییز 1399، صفحه 61-78
چکیده
این پژوهش درصدد واکاوی دلالت های تربیتی مثبت اندیشی در آموزه های حضرت علی (ع) با تاکید بر سلامت روانی و اعتباربخشی آن است. روش پژوهش طرح ترکیبی (آمیخته) که در فاز کیفی از نوع تحلیل محتوا با نظام مقوله بندی قیاسی و در فاز کمی اعتبارسنجی از ضریب توافقی لاوشه انجام گرفت. حوزه پژوهش حاضر در بخش کیفی شامل کلیه متون مرتبط با آموزه های حضرت علی ...
بیشتر
این پژوهش درصدد واکاوی دلالت های تربیتی مثبت اندیشی در آموزه های حضرت علی (ع) با تاکید بر سلامت روانی و اعتباربخشی آن است. روش پژوهش طرح ترکیبی (آمیخته) که در فاز کیفی از نوع تحلیل محتوا با نظام مقوله بندی قیاسی و در فاز کمی اعتبارسنجی از ضریب توافقی لاوشه انجام گرفت. حوزه پژوهش حاضر در بخش کیفی شامل کلیه متون مرتبط با آموزه های حضرت علی (ع) با استفاده از رویکرد هدفمند و در بخش کمی 11 نفر از استادان و خبرگان دانشگاهی بود. در تجزیه و تحلیل داده های کیفی از روش کدگذاری استفاده شد که در مجموع 179 کد همدسته و در 4 محور خداباوری، معادباوری، عقل‌باوری و دین‌باوری با تاکید بر سلامت روانی دسته بندی شدند و در بخش کمی نظرات اساتید و خبرگان دانشگاهی از طریق پرسشنامه 105 گویه ای و 4 محوری از طریق ضریب توافقی لاوشه اعتبارسنجی شد و در سطح 59/0 مورد تایید قرار گرفت. یافته ها در 179 کدمفهوم با روش کدگذاری گزینشی در 4 محور خداباوری، دین باوری، معادباوری و عقل باوری با تاکید بر سلامت روانی همدسته شدند که شاخص ترین آن عبارتند از: دعا و درخواست از خدای تعالی، ترک هواپرستی، حفظ وحدت، اعتدال و میانه روی، صلة رحم، فروخوردن خشم، فروتنی و تواضع، صبر و شکیبایی، مواجه مستقیم با عوامل تنیدگی، استفاده از گوش، چشم و دل برای شناخت خداوند، شکرگزاری، نیک‌اندیشی، تفکر در آینده، حسن ظن داشتن و دوراندیشی می باشند.
رسول محمدجعفری؛ فاطمه حسین زاده فرد
دوره 4، شماره 3 ، پاییز 1399، صفحه 79-90
چکیده
شریعت محمدی(ص)، آخرین و کامل‌ترین شریعت است، لازمه چنین شریعتی، برخورداری از برنامه‌ای جامع برای رسیدن انسانها به کمال است، برای تحقیق چنین هدفی توجه به سلامت جسم و روان انسانها است؛ لذا اعتقادات، اخلاقیات و عبادات در اسلام به نوعی عهده‌دار این مهم هستند. بررسی نقش هر یک از این مقولات به پژوهش‌های متعدد نیاز دارد، در این پژوهش ...
بیشتر
شریعت محمدی(ص)، آخرین و کامل‌ترین شریعت است، لازمه چنین شریعتی، برخورداری از برنامه‌ای جامع برای رسیدن انسانها به کمال است، برای تحقیق چنین هدفی توجه به سلامت جسم و روان انسانها است؛ لذا اعتقادات، اخلاقیات و عبادات در اسلام به نوعی عهده‌دار این مهم هستند. بررسی نقش هر یک از این مقولات به پژوهش‌های متعدد نیاز دارد، در این پژوهش تنها به تبیین نقش یکی از برترین عبادات یعنی نماز بر سلامت انسان پرداخته می‌شود، در بین تمام عبادات، نماز –به دلیل اثرگذاری فراوانش- از جایگاه برجسته‌ای برخوردار است، از این روی در این تحقیق با جستجو در آیات و روایات به بررسی نقش نماز و عبادات تابعِ آن بر سلامت جسم و روان پرداخته شده است. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی صورت گرفته است. بر اساس یافته‌های پژوهش، الزام به انجام امور نظافتی در هنگام وضو، غسل و تیمم تنها موجب نظافت ظاهری و سلامت جسمی نیست بلکه افزون بر آن، تطهیر انسان از اَنانیت و غرور است که موجب سلامت روح خواهد بود. نماز شیوه مناسبی برای مبارزه با بیماری‌های روانی از جمله خود بینى و کبر است. نماز شب باعث تندرستى جسم و موجب رهایی از بیماری‌ها و بهبودی از امراض می‌باشد. نماز جماعت در سلامت فرد و اجتماع مؤثر است، زیرا ارتباط با افراد جامعه، گفتگوی سودمند و هدایت بخش در میان مؤمنان، گفتگوی بازدارنده از هلاکت و تباهی مؤمنان و پیشگیری از جرایم و گناهان اجتماعی به وجود می‌آید که تأثیر مستقیمی در ایجاد سلامت فردی اجتماعی دارند.
محمد کارگر؛ سید هاشم گلستانی؛ سید ابراهیم میشاد جعفری
دوره 4، شماره 3 ، پاییز 1399، صفحه 91-104
چکیده
انسان موجودی اجتماعی است که در تعامل با جامعه و روابط و مناسبات اجتماعی رشد می کند و به همان نسبت از نظر آثار وجودی خویش بر اجتماع تاثیر می گذارد، بر همین اساس، طبق آیات کریمه ی قرآن، اجتماعی بودن انسان در متن خلقت و آفرینش او پی ریزی شده است. آنچنان که در سوره ی حجرات آمده است: « ای مردم شما را از مرد و زنی آفریدیم و شما را ملت ها و قبیله ...
بیشتر
انسان موجودی اجتماعی است که در تعامل با جامعه و روابط و مناسبات اجتماعی رشد می کند و به همان نسبت از نظر آثار وجودی خویش بر اجتماع تاثیر می گذارد، بر همین اساس، طبق آیات کریمه ی قرآن، اجتماعی بودن انسان در متن خلقت و آفرینش او پی ریزی شده است. آنچنان که در سوره ی حجرات آمده است: « ای مردم شما را از مرد و زنی آفریدیم و شما را ملت ها و قبیله ها قرار دادیم تا بدین وسیله یکدیگر را باز شناسید. همانا گرامی ترین شما نزد خدا با تقوا ترین شماست».نویسنده در این پژوهش، با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، و با رویکرد تحلیل استنتاجی به بررسی و استخراج بنیان های موجود از نظریات تربیتی و انسان شناختی حضرت علی(ع) در متون روایی پرداخته است.این پژوهش علمی،از شش مرحله ی اصلی تشکیل شده است:الف)ارائه ی توصیفی کوتاه از مبانی انسان شناسی.ب)بررسی مبنای انسان شناسی فطرت و واکاوی جایگاه آن از دیدگاه حضرت علی(ع).ج)مروری اجمالی بر اصول تربیت اجتماعی.د)واکاوی اصل تعامل و مشارکت اجتماعی و ضرورت این اصل از دیدگاه مولا علی(ع).هـ) استخراج بنیان های مبنای انسان شناسی فطرت و اصل تعامل و مشارکت اجتماعی از نظرگاه حضرت علی(ع).و) تبیین و ترسیم نسبت میان مبنای انسان شناسی فطرت و اصل تعامل و مشارکت اجتماعی از منظر حضرت علی(ع) به صورت مدون و منظم و ارائه ی مدل مفهومی.
مرضیه ملکیها؛ فاطمه ژیان
دوره 4، شماره 3 ، پاییز 1399، صفحه 105-116
چکیده
هدف مطالعۀ حاضر بررسی سیر ارائة الگوهای افزایش توانمندی انسان در مقابله با چالشهای زندگی و بررسی تطبیقی نظریه‌های نوین سرمایههای معنوی مارشال و سرمایههای روانشناختی فردریک لوتانز با آموزه‌های قرآنی و روایی است. مقالۀ حاضر پژوهشی توصیفی- تحلیلی است که با بررسی متون علمی روانشناسی و منابع گوناگون مذهبی به ویژه آیات و کتب ...
بیشتر
هدف مطالعۀ حاضر بررسی سیر ارائة الگوهای افزایش توانمندی انسان در مقابله با چالشهای زندگی و بررسی تطبیقی نظریه‌های نوین سرمایههای معنوی مارشال و سرمایههای روانشناختی فردریک لوتانز با آموزه‌های قرآنی و روایی است. مقالۀ حاضر پژوهشی توصیفی- تحلیلی است که با بررسی متون علمی روانشناسی و منابع گوناگون مذهبی به ویژه آیات و کتب روایی شیعی، سازه‌های افزایش توان انسانها در برابر چالش‌ها و دشواری‌‌های زندگی را تجزیه و تحلیل کرده است. زندگی در دنیای امروز با چالش‌ها و دشواری‌‌های فراوانی همراه است که بعضاً پیش‌بینی شده و پیش بینی نشده‌اند. نحوۀ مقابله مؤثر با این چالش‌ها و حفظ سلامت روان انسان با تأکید و بهره‌وری از توانمندی‌ها و قابلیت‌‌های او مورد تأیید روانشناسی و آموزه‌های اسلام است. در روانشناسی با تأکید بر به کارگیری و پرورش سرمایه های معنوی و سرمایه های روانشناختی سعی در توانمند نمودن انسان در غلبه و مقاومت بر چالش های زندگی را دارد. در حالیکه مؤلفه های این دو نوع سرمایه در قرآن و روایات نیز مورد تأکید می باشد که این تطابق دال بر غنای قرآن و دین مبین اسلام است. اسلام توجه خاصی به بهبود کیفیت مقابلۀ انسانها با دشواری‌‌ها و افزایش تاب‌آوری او دارد. سرمایههای معنوی و سرمایههای روانشناختی که نسخه‌ی تجویزی علم روانشناسی است، در دین اسلام نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
