نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• غلامرضا نورمحمدی

معاونت پژوهشی، گروه معارف اسلامی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، ایران

چکیده

زمینه و هدف: با توجه به تأثیرپذیری «سلامت» از ارزش‌های هر جامعه، اهمیت توجه به این ارزش‌ها در طراحی مدل سلامت آن جامعه مشخص می‌گردد. گرچه در جوامع مختلف نسبت به «سلامت» برخی ارزش‌های مشترک وجود دارد، اما این اشتراک، نیاز ما به ارایه یک مدل «سلامت» متناسب با مبانی اسلام را برطرف نمی‌سازد.
مواد و روش‌ها: روش مطالعه، توصیفی‌ـ تحلیلی با رویکرد کتابخانه‌ای و تجزیه‌وتحلیل داده‌هاست.
یافته‌ها: بر اساس معرفت‌شناسی و هستی‌شناسی اسلامی، مدل نجومی «سلامت» ـ‌طبق یک منظومه حرکت وضعی و انتقالی‌ـ بر پایه دو نوع رابطه قابل ارایه است:
1ـ رابطه طولی و عرضی: گاه بین ابعاد سلامت، نوعی رابطه طولی (علت‌‌ـ معلولی یا تقدم و تأخر) هست. این رابطه، اصالت این ابعاد را نسبت به یک‌دیگر مشخص می‌سازد. میان «سلامت معنوی» با سایر ابعاد سلامت رابطه‌ای «طولی» است یعنی «سلامت معنوی» از اصالت بیشتری برخوردار است. سایر ابعاد سلامت(جسمی، روانی، اجتماعی) با یک‌دیگر رابطه‌ای «عرضی» دارند و در یک سطح هستند. طبق حرکت وضعی، ماه (ابعاد عرضی «سلامت») پیرامون زمین (سلامت معنوی) می‌چرخند.
2ـ رابطه دنیا و آخرت: از نظر اسلام با توجه به آینده حیات انسان، جهت حرکت تمام ابعاد سلامت دنیوی باید به سوی کسب سلامت اخروی باشد. پس حرکت اصلی در این مدل، حرکت انتقالی است: سلامت دنیوی ـ‌سیاره(سلامت معنوی) و اقمار آن(سایر ابعاد سلامت دنیوی)ـ به سمت ستاره (سلامت اخروی) حرکت می‌کنند.
نتیجه‌گیری: الگوی جدید گرچه با الگوهای نظا‌م‌های سلامت موجود نقاط مشترک دارد، اما دارای ویژگی‌هایی مانند گستره قلمرویی سلامت، پیوستگی ابعاد سلامت با یک‌دیگر و سطح‌بندی ابعاد سلامت می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

• "اسلام"
• "سلامت"
• "نظام سلامت"
• "مدل نجومی"